Τι είναι μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός και πρεσβυωπία;

Η μυωπία, η υπερμετρωπία, ο αστιγματισμός και η πρεσβυωπία κατατάσσονται στις διαθλαστικές ανωμαλίες των ματιών. Όταν ένα άτομο έχει μία ή περισσότερες διαθλαστικές ανωμαλίες, τότε συνήθως δεν έχει καθαρή όραση μακριά, κοντά ή και τα δύο. Σε αυτό το άρθρο θα δώσουμε απλές εξηγήσεις και πληροφορίες για την κάθε διαθλαστική ανωμαλία.

Μυωπία: είναι η διαθλαστική ανωμαλία όπου μπορούμε να δούμε καθαρά κοντά αλλά όχι μακριά. Αυτή βέβαια η σχέση καθαρής κοντινής και θολής μακρινής όρασης εξαρτάται από το πόσο μεγάλη είναι η μυωπία. Το μάτι μας είναι μεγαλύτερο σε μήκος απ' ότι θα ήταν φυσιολογικά με συνέπεια η εικόνα που δέχεται να μην εστιάζει σωστά πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα (βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού και  είναι το κέντρο λήψης της εικόνας), αλλά μπροστά από αυτόν. Η μυωπία συνήθως εμφανίζεται στην προσχολική ηλικία και εξελίσσεται όσο αναπτύσσεται το σώμα μας και μεγαλώνουμε. Λόγοι εμφάνισης της μπορεί να είναι κληρονομικοί, αναπτυξιακοί που έχουν να κάνουν με το περιβάλλον και την οπτική κόπωση λόγω πολύωρης κοντινής εργασίας ή και παθολογικοί,  αν και αυτό είναι πιο σπάνιο. Σταθεροποιείται συνήθως όταν τελειώνει η ανάπτυξη περίπου στην ηλικία των 21 με 25 ετών. Σε μεγάλες μυωπίες, από 8 βαθμούς και πάνω, υπάρχει η περίπτωση να προκληθούν βλάβες στο μάτι.

Υπερμετρωπία: πρόκειται για την διαθλαστική ανωμαλία όπου δυσκολευόμαστε να δούμε καθαρά κοντά, ενώ όταν είναι μεγάλη σε βαθμούς επηρεάζει και την μακρινή μας όραση. Η υπερμετρωπία με χαμηλούς βαθμούς συνήθως δεν χρειάζεται διόρθωση με γυαλιά, διότι ο φακός του ματιού προσαρμόζεται όπως το ζουμ μιας κάμερας με σκοπό την εξουδετέρωση του χαμηλού βαθμού. Σε μεγάλου βαθμού υπερμετρωπία αυτός ο μηχανισμός δεν αρκεί και επομένως είναι αναγκαία η διόρθωση με γυαλιά. Σε αντίθεση με την μυωπία το μήκος ενός υπερμετρωπικού ματιού είναι μικρότερο από το φυσιολογικό με συνέπεια η εικόνα να εστιάζει πίσω από τον αμφιβληστροειδή. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα παιδιά γεννιούνται με μεγάλο βαθμό υπερμετρωπίας με συνέπεια να χρειάζονται γυαλιά για να δουν μακριά και κοντά καθαρά. Συνήθως με την μεγάλου βαθμού υπερμετρωπία μπορεί να εμφανίζεται και να συνυπάρχει αμβλυωπία (ή τεμπέλικο μάτι), στραβισμός, ανεπάρκεια σύγκλισης κ.α.

Αστιγματισμός: είναι η διαθλαστική ανωμαλία όπου έχουμε θολή όραση μακριά και κοντά. Κάποιος με αστιγματισμό συνήθως ενοχλείται από τα φώτα το βράδυ στην οδήγηση τα οποία φαίνονται σαν να έχουν πρόσθετες ''ακτίνες'' γύρω τους. Σε αντίθεση με την μυωπία και την υπερμετρωπία που οφείλονται στο μη φυσιολογικό μήκος του ματιού, στον αστιγματισμό συνήθως η μπροστινή επιφάνεια του ματιού που ονομάζεται κερατοειδής δεν είναι ομοιόμορφη, με συνέπεια να παραμορφώνει το φως όταν εισέρχεται στο μάτι και να μην εστιάζει σωστά στον αμφιβληστροειδή. Ο αστιγματισμός μπορεί να συνυπάρχει με την μυωπία, την υπερμετρωπία και την πρεσβυωπία και συνήθως παραμένει σταθερός κατά την διάρκεια της ζωής του ανθρώπου . Μεγάλος βαθμός αστιγματισμού ο οποίος αυξάνεται συνεχώς, μπορεί να οφείλεται  σε μία παθολογική κατάσταση  που ονομάζεται κερατόκωνος. Εκεί ο κερατοειδής αποκτά σχήμα κώνου και η όραση επηρεάζεται σημαντικά.

Πρεσβυωπία: πρόκειται για εκείνη την κατάσταση όπου δεν μπορούμε να δούμε καθαρά κοντά. Είναι μια φυσιολογική εξέλιξη της όρασης όπου ο φακός του ματιού χάνει την ελαστικότητά του και επομένως την ικανότητα του να προσαρμόζει. Αν και ο ακριβής χρόνος εμφάνισης διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, συνήθως τα πρώτα ήπια συμπτώματα εμφανίζονται στην ηλικία των 38 ετών και όσο μεγαλώνουμε η πρεσβυωπία αυξάνεται. Μπορεί να συνοδεύεται και με άλλες διαθλαστικές ανωμαλίες όπως η μυωπία, η υπερμετρωπία και ο αστιγματισμός. Συνήθως οι άνθρωποι με μυωπία βγάζουν τα γυαλιά τους για να δουν καθαρά κοντά εάν ο βαθμός είναι μικρός, ενώ αν είναι μεγάλος συνταγογραφείται γυαλί με λιγότερο βαθμό μυωπίας. Επίσης, οι άνθρωποι με υπερμετρωπία μπορεί να εμφανίσουν πρεσβυωπία πριν από την αναμενόμενη ηλικία.