Το χαμηλού μήκους κύματος ιώδες/μπλε φως στο φάσμα από τα 390-470 nm είναι κομμάτι του ορατού φάσματος του φωτός που έχει υψηλή ενέργεια και για αυτόν τον λόγο έχει ενοχοποιηθεί ότι μπορεί να προκαλέσει βλάβες στον αμφιβληστροειδή.

Ο ήλιος , οι λάμπες τεχνολογίας led) όπως και τα κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές και tablet που κατασκευάζονται με τεχνολογία οπίσθιου φωτισμού led είναι οι κύριες πηγές της μπλε ακτινοβολίας. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής με την πολύωρη ενασχόληση σε υπολογιστές και tablet, έχει σαν αποτέλεσμα τα μάτια μας να εκτίθενται περισσότερο χρόνο στην μπλε ακτινοβολία σε σχέση με το παρελθόν.

Το μπλε φως σαν τμήμα του ορατού φάσματος βελτιώνει την ευαισθησία αντίθεσης και την όραση σε χαμηλές συνθήκες φωτισμού και επηρεάζει τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης ελέγχοντας την έκκριση της μελατονίνης . Σε έρευνα των Schechterκαι Kim(1) με άτομα με συμπτώματα αϋπνίας τα οποία φορούσαν επί μια εβδομάδα , κάθε βράδυ, δύο ώρες πριν κοιμηθούν είτε γυαλιά με καφέ χρώμα που απορροφούσαν το μπλε φως κατά 65%, είτε διάφανα γυαλιά που απορροφούσαν το μπλε φως κατά 10%, βρέθηκε ότι η διάρκεια και η ποιότητα του ύπνου βρέθηκαν σημαντικά αυξημένες στην ομάδα που φορούσε τα γυαλιά με το φίλτρο της μπλε ακτινοβολίας. Αντίθετα, κατά την διάρκεια της ημέρας όπου θέλουμε αυξημένα επίπεδα εγρήγορσης και καλή επίδοση στην εργασία, το μπλε φως δρα ευεργετικά καθώς έχει βρεθεί ότι εργασιακοί χώροι με ψυχρό λευκό φωτισμό που περιέχει μπλε φως, προάγουν την καταστολή της μελατονίνης, αυξάνουν την εγρήγορση, βελτιώνουν την διάθεση και την συγκέντρωση και μειώνουν την κούραση(2). Βλέπουμε λοιπόν ότι για τον οργανισμό μας είναι απαραίτητη η έκθεση σε κάποια ποσότητα μπλε ακτινοβολίας ώστε να λειτουργεί φυσιολογικά ο κύκλος ύπνου-αφύπνισης.

Σε σχέση με την οφθαλμική υγεία, έχει βρεθεί ότι η υπερβολική έκθεση στην μπλε ακτινοβολία, μπορεί να προκαλέσει μια σειρά οξειδωτικών αντιδράσεων στον αμφιβληστροειδή που καταλήγουν σε αλλοίωση των φωτοϋποδοχέων στον αμφιβληστροειδή. Συγκεκριμένα, το ιώδες-μπλε φως προκαλεί φωτοχημικές βλάβες που μοιάζουν με τις αλλοιώσεις που έχουν στον αμφιβληστροειδή άτομα μεγάλης ηλικίας .Ο τύπος της βλάβης εξαρτάται από την ένταση της ακτινοβολίας και τον χρόνο της έκθεσης, έχει βρεθεί όμως ότι οι ήπιες φωτοχημικές αλλοιώσεις ,μπορεί να επιδιορθωθούν με την πάροδο του χρόνου(3)

Τα παιδιά και οι νεαρές ηλικίες κάτω των 20 ετών προστατεύονται λιγότερο από τις βλαβερές συνέπειες της μπλε ακτινοβολίας γιατί εκτίθενται πολύ ώρα σε πηγές μπλε φωτός και συγχρόνως επειδή ο κρυσταλλοειδής φακός του ματιού τους έχει μεγάλη διαφάνεια και δεν φιλτράρει καμία ποσότητα από το ιώδες-μπλε φως. Μεγαλώνοντας όμως, ο φακός του ματιού μας χάνει σιγά-σιγά την διαφάνεια του και αποκτά μια υποκίτρινη απόχρωση λειτουργώντας σαν ένα φυσικό φίλτρο που κόβει κάποιο ποσοστό από το μπλε φως.

Συμπερασματικά, παρότι υπάρχει γενικά μια τάση ενοχοποίησης του μπλε φωτός όσον αφορά την οφθαλμική υγεία, το μπλε φως είναι απαραίτητο σε διάφορες ανθρώπινες λειτουργίες: μας βοηθά να βλέπουμε καλύτερα στο σκοτάδι, να διακρίνουμε καλύτερα τα χρώματα και ρυθμίζει διάφορες φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού που δεν έχουν σχέση με την όραση. Συγχρονίζει το βιολογικό μας ρολόι, βελτιώνει την μνήμη, την διάθεση και διατηρεί την ορμονική ισορροπία. Όμως ,η μακροχρόνια έκθεση στην μπλε ακτινοβολία έχει βρεθεί σε έρευνες ότι προκαλεί βλάβες στην δομή του αμφιβληστροειδή και αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη ηλικιακής εκφύλισης ωχράς κηλίδας.

.Λαμβάνοντας υπόψη την αυξημένη έκθεση των νεαρών ηλικιών στο μπλε φως λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής αλλά και λόγω της αυξημένης μετάδοσης του από τον διαυγή σε αυτές τις ηλικίες κρυσταλλοειδή φακό, πρέπει να βρούμε τον τρόπο να εκμεταλλευτούμε τα οφέλη και να αποφύγουμε τους μελλοντικούς κινδύνους από την έκθεση στην μπλε ακτινοβολία.

Σήμερα υπάρχουν φακοί οράσεως που φιλτράρουν την διέλευση στα πιο χαμηλά μήκη κύματος που είναι και τα πιο επικίνδυνα για την οφθαλμική υγεία επιτρέποντας παράλληλα την διέλευση κάποιου μέρους από το μπλε φως ώστε να μην χάνονται τα ευεργετικά οφέλη της μπλε ακτινοβολίας . Παράλληλα, βελτιώνουν την χρωματική αντίθεση και ξεκουράζουν από την οπτική κόπωση που προκαλεί η πολύωρη ενασχόληση στον υπολογιστή.

Οι φακοί που χρησιμοποιούμε για την προστασία της μπλε ακτινοβολίας και την μείωση της οπτικής κόπωσης είναι των εταιρειών Essilor, Hoya, Nikon και Tokai και μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τα συγκεκριμένα προϊόντα στα παρακάτω links:

https://www.hoyavision.com/discover-products/for-spectacle-wearers/anti-reflective-coatings/blue-light-protection/

https://www.nikonlenswear.com/products/seecoat-blue-uv/

http://www.bairamoglou.gr/crizal-prevencia/

https://www.tokai.be/lutina-3/